نقش شوراها در توسعه شهرها

نقش شوراها در توسعه شهرها

نقش شوراها در توسعه شهرها

در ایران شوراها یک نهاد منتخب مدنی است که به عنوان دولت کوچک محلی که می تواند مشکلات و توقعات مردم را به مدیریت اجرایی منتقل کند و با تاثیر گذاری در برنامه ریزیها و سیاست گذاری ها به گونه ای حرکت کند که طرح هایی که در پایان بوسیله دولت ابلاغ می شود، مطابق با خواسته ها و تصمیم مردم باشد، دارای اهمیت است .

از طرفی دیگر شوراها براساس نقش قانونی و مردمی که دارند می توانند براساس شرح وظایف خود و همچنین با توجه به گذشت سه دوره از کار اجرایی خود منشا تحولات اساسی وپایدار در شهر شوند.

اهمیت و نقش شوراها در ساختارهای اجتماعی بویژه در مسائل فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با توجه به تاکیدی که در منابع اسلامی (قرآن و سنت ) از یک سو و ملاحظه آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر و کارآمدی آن در نهادهای اجتماعی بر کسی پوشیده نیست.

استفاده از سیستم مدیریتی و نظارت دقیق در برنامه ریزی شهری می تواند راه گشای بسیاری از مسائل موجود در این عرصه باشد.

شوراها به عنوان یک نهاد نوپا با هدف سازماندهی و برنامه ریزی، نظارت و بالابردن سطح کیفی و کمی در زمینه های اجتماعی، فرهنگی و  سیاسی و ارتقا آنها و بهره وری با هزینه کمتر پا به عرصه وجود نهاده است. البته بهبود این روند به صورت مطلوب وقتی می تواند مثمر ثمر واقع شود که شوراها علاوه بر اتکا به قوانین موجود، در امر توسعه شهری و مدیریت بهینه و ارتباط تنگاتنگ با بافتهای مختلف شهر، در رفع موانع و مشکلات موجود در عرصه های مختلف شهری بکوشند.

بررسی مشکلات و موانع موجود در عرصه های مختلف شهری از طرف شوراها که بعنوان سیستم مدیریتی ( تا حدود ) و نظارت بر کارآمد بودن امور اجرایی (شهرداری ها ) می تواند زمینه های توسعه شهری به لحاظ ساختار فیزیکی و غیر فیزیکی شهرها را بهبود بخشد.

شوراها و شهرداری ها باید یک شناخت کلی از منطقه خود داشته باشند، یعنی مبنای برنامه توسعه ای، شناخت است. پس مسئولان باید یک شناخت دقیق از قابلیت های طبیعی، بناهای تاریخی، مکانهای فرهنگی و ویژگی های منحصر به فرد منطقه از سایر لحاظ داشته باشند. پس باید منبع مالی به آن اختصاص داده شود.

مشورت با مردم در مسائل مختلف زندگی و جامعه باعث رسیدن به راحل های بهتر ودقیق تر و جلوگیری از اشتباهات می باشد. مردم در جریان زندگی اجتماعی خود فرصت های زیادی برای پیدا کردن راه حل های مختلف درحل مسائل می یابند و اطلاعات گرانبهایی را از کارهای اجتماعی وامور مختلف زندگی بدست می آورند که مجموعه این اطلاعات و راه حلهای مختلف و تجربیاتی است که دیگران در طول زندگی خود بدست می آورند.

اسلام توجه مسوولان و دست اندرکان حکومت اسلامی را برخورد صحیح و اصولی با نظرها و پیشنهادهای مختلف مردم جلب می کند و از آنها می خواهد که در این برخورد آراء و همفکری با دیگران، دارای سعه صدر و نرمش باشند و نسبت به سلیقه و نظرهای مخالف تحمل و بردباری به خرج دهند، از هرگونه خود رایی و مطلق گرایی پرهیز نمایند و تصمیم های مهم را با همفکری و تبادل اندیشه و مشورت با صاحبان نظر اتخاذ نمایند.

نهاد شورا با آن درجه از اهمیت عقلى و اسلامى و این میزان از تأکید قانون اساسى بر نقش و ضرورت آن در اداره امور جامعه به دلایل مختلف در ۲۰ سال اول پس از پیروزى انقلاب چندان مورد توجه قرار نداشت به طورى که اولین انتخابات رسمى شوراها در چارچوب اجراى قانون اساسى در هفتم اسفند سال ۱۳۷۷با حضور پرشور مردم در پای صندوقهای رای برگزار شد تا حقوق شهروندان از طریق تشکل های “پارلمان های محلی” محقق شود.

اکنون پس از گذشت حدود چند سال از آغاز به کار شوراها هنوز ادبیات کار شورایی معنای حقیقی به خود نگرفته است. آنچه بسیار مورد توجه است، شوراهای شهر و روستا باید در فرایندشناسی توسعه اقتصادی و اجتماعی جایگاه خود را بیابند و در ذیل مباحث توسعه تشریح شوند. همین فقدان تئوری و عدم انسجام و اجماع در خصوص جایگاه شوراهاست که به اظهار نظرهای متفاوت و گاه متناقض دامن می زند و این نهاد مردمی و مهم را بر خلاف فلسفه وجودی خود به سلیقه دولت وابسته می سازد.

شورا نهادی است که به لحاظ ماهیت خود باید نزدیک ترین ارتباط را با مردم داشته باشد. بنابراین اعضای شوراها باید خوش برخورد و اجتماعی، صبور، اهل تامل و تحمل، صادق، آشنا به فرهنگ و پیشینه شهر و خوش فکر و خلاق باشند.

بنابراین درحالی که شورا نهادی است که با تجمیع نظرات کارشناسی اداره می شود اما باید وجه اجتماعی قوی نیز داشته باشد. این وجه تنها در صورتی تقویت می شود که اعضای شورا انسان هایی مسئولیت پذیر باشند.

یکی از سخت‌ترین گلوگاه‌ها و گردنه‌های اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا را، انتخاب شهردار می باشد و شهردار باید بر اساس ویژگی‌های خاصی انتخاب شود و دارای برنامه‌ها و اهداف مشخصی باشد که هر کدام از آنها می‌تواند سرشاخه اصلی ده‌ها برنامه‌ دیگر باشد.

در کشور ما انتخابات به طور کلی اعم از ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراها در خارج از یک نظام مبادله میان مشتری (مردم) و فروشنده (رأی گیرنده) تعریف شده و لذا تأکید اصلی به جای ارزیابی چگونگی تأمین مالی وعده‌های انتخاباتی، بر ویژگی‌های فردی منتخبین از قبیل امانتداری، ساده زیستی، مردمداری و سایر موارد مشابه از یک طرف و جدیت و درجه اطمینان از تلاش برای ارایه خدمت بی‌دریغ از طرف دیگر است.